Sayıştay’ın Ticaret Bakanlığı’yla ilgili hazırladığı raporda Türk markalarının güçlendirilmesiyle ilgili destek programı kapsamında yapılan harcamaların yüksekliğine dikkat çekildi. Sayıştay raporu hakkında açıklamalarda bulunan CHP Parti Meclisi Üyesi ve Kocaeli Milletvekili Tahsin Tarhan şunları söyledi: “Bilindiği üzere Ticaret Bakanlığı Turqualıty diye bir destekleme programı yürütüyor. Amaç Türk firmaların yurt dışına açılması, markalaşması ve küresel piyasalarda yer edinmesi. Çok doğru bir hedef. Ama Sayıştay raporları bize açıkça gösteriyor ki, bu doğru amaç yanlış ellerde harcanıyor. Çünkü ortada izah edilemeyen rakamlar ve gizli kapaklı şirket tercihleri var.

ŞİRKETLER İHALESİZ ATANMIŞ

Şirketlerin bu programdan yararlanabilmesi için danışmanlık şirketlerine başvurması ve hangi aşamada ne yapacaklarına dair bir ‘Gelişim Yol Haritası’ hazırlamaları gerek. Destekleme bu yol haritasına göre yapılacak. Sayıştay’a göre ilk büyük sorun tam da bu noktada patlak veriyor. Bakanlık aslında 5 tane şirket ataması gerekirken sadece 2 şirkete yetki veriyor. 2018 Sayıştay raporlarında durum ortaya çıkınca bu sefer 5 şirketi yetkilendiriyor. Ancak Tarhan’a göre, “bu 5 şirket tabii ki ihalesiz bir şekilde belirleniyor. Firmalara ne kadar para aktarılacağına karar veren şirketlerin keyfi bir şekilde belirlenmesi akıllara pek çok soru getiriyor? Acaba Bakanlık istediği şirketleri desteklemek için mi danışmanlık firmalarını keyfi bir şekilde belirledi? Sayıştay raporlarına da yansıyan şirket destekleri arasındaki devasa farklar bu sorundan mı kaynaklanıyor?

AÇIKLANAMAYAN RAKAMLAR

Sayıştay’a göre bu program kapsamında şu ana kadar 144.593.136,00 TL, 2019 yılında ise 38.945.115,00 TL ödeme yapılmış. Firmalara yapılan ödemeleri incelediğimizde ise tutarlı hiçbir ölçütün olmadığını görüyoruz. Mesela hava alanı yer hizmetlerinden bir şirkete 1 milyon 135 bin lira ödeme yapılmış, ama bir hava yolu şirketi sadece 383 bin lira almış. Rakamlar arasındaki tutarsızlık sadece şirket ödemeleriyle sınırlı değil üstelik. Normalde desteklerin üst sınırı belli. Şirketler en fazla 800 bin lira ve harcamaların yüzde 50’si kadar desteklenebilir. Ancak hizmetle ilgili şirketler bakımından destek oranı birden 200 bin $ ve yüzde 75’e çıkıyor. Hizmet sektöründeki firmaların neden dolarla ve yüksek oranlarda desteklendiğinin hiçbir izahı yok.”

UYUMSUZLUK SORUNU

Sayıştay’ın işaret ettiği ödemeler arasındaki uyumsuzluk sorununa dikkat çeken Tarhan sözlerine şu şekilde devam etti: “Danışmanlık şirketlerini ihaleyle seçmemiş Ticaret Bakanlığı. O şirketlerin hazırladığı raporlar doğrultusunda yapılan ödemeler bakımından kime ne kadar para ödendiğini anlamamıza yardımcı olan ortak bir mekanizma da yok. Bedelleri tarifeye bağlamak, ihale yapmak, şeffaf olmak bu kadar zor mu? Devletin parasını harcayan kurumlar daha dikkatli olmak zorunda.”