28 Haziran’da ne oldu? İzmit’in kurtuluşu ne zaman?

Marmara Bölgesi’nin ve Kocaeli’nin gözde ilçeleri arasında yer alan İzmit’in kurtuluş tarihini herkes merak ediyor. Milli Mücadele döneminde demiryolu ve denizyolu ile öne çıkan İzmit’in kurtuluş tarihinin hangi gün olduğu Kocaelililer tarafından araştırılıyor. Özellikle 28 Haziran tarihinin gelmesiyle birlikte herkes 28 Haziran’da ne oldu sorusunu soruyor. Peki, 28 Haziran’da ne oldu? İzmit’in kurtuluşu ne zaman? Detayları haberimizde…

1İZMİT’İN KURTULUŞU NE ZAMAN?

28 Haziran tarihinin gelmesiyle birlikte herkes 28 Haziran’da ne oldu sorusunu soruyor. Peki, 28 Haziran’da ne oldu? İzmit’in kurtuluşu ne zaman? izmit, Kocaeli’de yer alan ve tarihi boyunca stratejik önemiyle dikkat çeken bir şehirdir.  Kurtuluş Savaşı’nda döneminde İzmit önemli bir konumda bulunuyordu. Hem deniz ulaşımı hem de demiryolu ulaşımı ile bağlantıları bulunan İzmit, Milli Mücadele’nin önemli merkezlerinden birisidir ve bu nedenle İzmit’in kurtuluşu verilen mücadele açısından dönüm noktalarından birisi olmuştur. I. Dünya Savaşı’nın ardından imzalanan Mondros Ateşkes Anlaşması’nın ardından İngiltere, Fransa, Rusya, ABD gibi devletlerden oluşan İtilaf Kuvvetleri tarafından işgal edilen bölgelerden birisi de İzmit oldu. İzmit, 28 Nisan 1921 tarihinde İngilizler tarafından işgal edildi. İşgal dönemi, şehirde büyük bir baskı ve zulüm dönemi olarak hafızalara kazındı. İngiliz askerlerinin yanı sıra Yunan kuvvetleri de bölgede etkin aktif rol oynarken, sivil halkın üzerinde ise ciddi baskı kuruldu. İzmit’te yaşanan gelişmelerin neticesinde milli direniş hareketi başladı ve halk, düşman kuvvetlerine karşı örgütlenmeye başladı.

28 Haziran tarihinin gelmesiyle birlikte herkes 28 Haziran’da ne oldu sorusunu soruyor. Peki, 28 Haziran’da ne oldu? İzmit’in kurtuluşu ne zaman? 24 Haziran 1921 tarihinde İzmit’te meydana gelen olaylar, Kurtuluş Savaşı’nın en acı olaylarından biri olarak hafızalara kazındı. İngiliz gazeteci Arnold Joseph Toynbee’nin tahminine göre, bu tarihte 300’den fazla sivil Türk öldürüldü. Toynbee, olaydan kısa bir süre sonra şehri ziyaret etmiş ve yaşananları belgeleyerek dünya kamuoyuna duyurmuştur. Katliam, Türk-Yunan Savaşı (1919-1922) sırasında Yunan kuvvetlerinin şehirden çekilmesi esnasında yaşanmış, şehir yağmalanmış ve bir bölümü yakılmıştır. İngiliz parlamentosu 29 Haziran 1921’de Yunanistan’ın çekilmesini ve olası zulümleri tartışmaya başlatmıştır.

28 HAZİRAN’DA NE OLDU? İZMİT’TE NELER YAŞANDI?

28 Haziran tarihinin gelmesiyle birlikte herkes 28 Haziran’da ne oldu sorusunu soruyor. Peki, 28 Haziran’da ne oldu? İzmit’in kurtuluşu ne zaman? İzmit (antik adıyla Nikomedia), İstanbul’a yakın kuzeybatı Anadolu’da yer alan bir sahil kasabasıdır. 19. yüzyılda İzmit’te Türkler, Yahudiler, Rumlar ve Ermeniler birlikte yaşıyorlardı. 1920 yılında İngilizler, şehrin yaklaşık 13.000 nüfusu olduğunu tahmin ediyorlardı. Osmanlı İmparatorluğu I. Dünya Savaşı’na katılmış ve savaşı kaybetmişti, bu nedenle galip Müttefik ülkeler Osmanlı topraklarını paylaşmaya başlamıştı. Mayıs 1919’da Yunan ordusunun İzmir’e çıkması, Türk milliyetçi hareketinin büyümesine neden oldu. Yunanistan ile Anadolu’daki insanların arasında savaş başladı. İzmit, önce 6 Temmuz 1920’de İngiltere tarafından işgal edildi ve daha sonra İngilizler 27 Ekim 1920’de şehri Yunanistan’a bıraktı. İzmit, 28 Haziran 1921’de Türkler tarafından yeniden alındı. Bu süreçte, İzmit çevresindeki bölgelerde Türkler ve Rumlar arasında karşılıklı şiddet olayları yaşandı.

28 HAZİRAN’DA NE OLDU? İNGİLİZ TARİHÇİNİN HATIRALARI

28 Haziran tarihinin gelmesiyle birlikte herkes 28 Haziran’da ne oldu sorusunu soruyor. Peki, 28 Haziran’da ne oldu? İzmit’in kurtuluşu ne zaman? İngiliz tarihçi Toynbee, eşi ile birlikte müttefik yüksek komisyonlarının arasında İzmit’e ilerlerken Yunan askerlerinin çekilmesini izledi. İngiliz tarihçi, Yunanlıların bölgeden çekildikleri sırada çevre köyleri ve Karamürsel kasabasını ateşe verdiklerini gözlemledi. 29 Haziran 1921 günü Toynbee, üniformalı Yunan birliklerinin İzmit Körfezi’nin güney kıyılarında yaptıkları kundakçılığa tanık olduklarını kaydetti. Yerel Hristiyanların çoğu Yunan ordusu ile birlikte kaçıyordu. Toynbee, İzmit’e Yunan çekilişinden 35 saat sonra girdiğinde, şehri yağmalanmış ve kısmen yanmış buldu.

28 HAZİRAN’DA NE OLDU? İZMİT’İN KURTULUŞU NE ZAMAN?

28 Haziran tarihinin gelmesiyle birlikte herkes 28 Haziran’da ne oldu sorusunu soruyor. Peki, 28 Haziran’da ne oldu? İzmit’in kurtuluşu ne zaman? Toynbee, sahilde Yunanların mallarını taşımaya zorlanan ve sonra da kurşuna dizilen Türk arabacılarının cesetlerini gördüğünü, aralarında bir veya iki Türk kadın cesedinin de bulunduğunu belirtti. İzmit camileri soyulmuş ve kirletilmişti; tarihi Pertev Paşa Camii’nin dışında ve içinde domuzlar kesilmişti. Türklere ait olan dükkanlar yağmalanmış, Hristiyan dükkanları ise yağmalandıktan sonra üzerlerine haç işareti konularak engellenmişti.

28 HAZİRAN’DA NE OLDU? İZMİT’İN KURTULUŞU NE ZAMAN?

28 Haziran tarihinin gelmesiyle birlikte herkes 28 Haziran’da ne oldu sorusunu soruyor. Peki, 28 Haziran’da ne oldu? İzmit’in kurtuluşu ne zaman? İngiliz tarihçi Toynbee’ye göre, Türk nüfusunun genel bir katliama uğraması engellendi. Toynbee, bunun sebebini ise öldürülmeler başladıktan sonra Fransız subaylarının sokakta devriye gezmeye başlama uğraşıydı. Binlerce Türk mülteci Fransız papazlarının binasında korundu. Ancak 24 Haziran Cuma günü, Yunan çekilişinden üç buçuk gün önce, iki Türk mahallesinin (Bağçeşme ve Tabakhane) erkek sakinleri gruplar halinde mezarlığa götürüldü ve 300’den fazla Türk orada idam edildi. İzmitli Hristiyanların büyük bölümü kaçmış ve neredeyse hiçbiri geri dönmemiş; taşınmazlarını kaybetmişlerdi. Toynbee’ye göre, Yunan hizmetindeki Çerkesler İzmit’teki zulümlerde ikincil bir rol oynadı.