Nöbetçi EczanelerTürkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü öncesinde kadın verilerini yayınladı. Buna göre, kadınların yüzde 35,9’u yolda yalnız yürürken kendisini güvende hissetmezken; yoksulluk ve sosyal yardımlaşmada ise kadınların yüzde 31,5’i risk altında bulunuyor. Ayrıca kadınların erkeklere göre daha az kazandığı da yayınlanan verilerle ortaya çıktı.
TÜRKİYE NUFÜSUNUN YÜZDE 49’U KADIN
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre 31 Aralık 2024 tarihi itibarıyla, kadın nüfus 42 milyon 811 bin 834 kişi, erkek nüfus 42 milyon 853 bin 110 kişi oldu. Diğer bir ifadeyle, toplam nüfusun yüzde 49,98’ini kadınlar, yüzde 50,02’sini ise erkekler oluşturdu.
Kadınlar ile erkekler arasındaki bu oransal denge, kadınların daha uzun yaşaması nedeniyle, 60 ve daha yukarı yaş grubundan itibaren kadınların lehine değişti. Kadın nüfusun oranı, 60-74 yaş grubunda yüzde 52,0 iken 90 ve üzeri yaş grubunda yüzde 69,1 oldu.
KADINLAR ERKEKLERE GÖRE DAHA UZUN YAŞIYOR
Hayat Tabloları sonuçlarına göre, doğuşta beklenen yaşam süresi 2021-2023 döneminde Türkiye geneli için 77,3 yıl iken kadınlarda 80,0 yıl, erkeklerde 74,7 yıl oldu. Genel olarak kadınların erkeklerden daha uzun yaşadığı ve doğuşta beklenen yaşam süresi farkının 5,3 yıl olduğu görüldü.
Hayat Tabloları sonuçlarına göre, belirli bir yaştaki kişinin günlük hayattaki faaliyetlerini sınırlandıracak bir sağlık sorunu olmadan yaşaması beklenen yıl sayısını ifade eden sağlıklı yaşam süresi, 2021-2023 döneminde sıfır yaşında bulunan bir kişi için Türkiye genelinde 57,6 yıl iken kadınlarda 56,3 yıl, erkeklerde 59,0 yıl oldu. Buna göre, erkeklerin doğuşta sağlıklı yaşam süresinin kadınlardan 2,7 yıl daha uzun olduğu görüldü.
ORTALAMA EĞİTİM SÜRESİ KADINLARDA 8,6 YIL
Ulusal Eğitim İstatistiklerine göre, 25 yaş ve üzeri nüfusun ortalama eğitim süresinin yıllara göre arttığı görüldü. Türkiye geneli için 25 yaş ve üzeri nüfusun ortalama eğitim süresi 2011 yılında 7,3 yıl, kadınlarda 6,4 yıl, erkeklerde 8,3 yıl iken, 2023 yılında Türkiye genelinde 9,3 yıl, kadınlarda 8,6 yıl, erkeklerde 10,1 yıl oldu.
Ulusal Eğitim İstatistiklerine göre, en az bir eğitim düzeyini tamamlayan 25 ve daha yukarı yaştaki nüfusun toplam nüfus içindeki oranının 2008-2023 yılları arasında arttığı görüldü. En az bir eğitim düzeyini tamamlayan 25 ve daha yukarı yaştaki bireylerin toplam nüfus içindeki oranı, 2008 yılında yüzde 75,1 iken 2023 yılında yüzde 92,2 oldu. Bu oran cinsiyete göre incelendiğinde, 2008 yılında en az bir eğitim düzeyini tamamlayan 25 ve daha yukarı yaştaki kadınların oranı yüzde 67,5, erkeklerin oranı yüzde 82,8 iken, bu oran 2023 yılında kadınlarda yüzde 87,8, erkeklerde ise yüzde 96,8 oldu.
KADINLARIN YÜZDE 22’Sİ YÜKSEKÖĞRETİM MEZUNU
Ulusal Eğitim İstatistiklerine göre, yüksekokul ve fakülte, yüksek lisans ve doktora mezunu olan 25 ve daha yukarı yaştaki nüfusun toplam nüfus içindeki oranı, 2008 yılında yüzde 9,1 iken 2023 yılında yüzde 24,4 oldu. Bu oran cinsiyete göre incelendiğinde, 2008 yılında yükseköğretim mezunu olan 25 ve daha yukarı yaştaki kadınların oranı yüzde 7,1, erkeklerin oranı yüzde 11,2 iken bu oran 2023 yılında kadınlarda yüzde 22,7, erkeklerde ise yüzde 26,2 oldu.
Ulusal Eğitim İstatistikleri Veri Tabanına göre, ebeveynin tamamladığı eğitim düzeyine göre ferdin tamamladığı eğitim düzeyi oranına bakıldığında, ebeveynin eğitim seviyesi yükseldikçe bireyin eğitim düzeyinin yükseldiği görüldü. 2023 yılında annesi yükseköğretim mezunu olanların yüzde 84,6’sının yükseköğretim mezunu olduğu görüldü.
KADINLARDA İŞGÜCÜNE KATILIM ORANI YÜZDE 35
Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre 2023 yılında 15 ve daha yukarı yaştaki nüfusun işgücüne katılma oranının %53,3 olduğu görüldü. Bu oran kadınlarda yüzde35,8, erkeklerde ise yüzde 71,2 oldu.
İşgücüne katılma oranı eğitim durumuna göre incelendiğinde, kadınların eğitim seviyesi yükseldikçe işgücüne daha fazla katıldıkları görüldü. Okuryazar olmayan kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 13,8, lise altı eğitimli kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 26,8, lise mezunu kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 37,4, mesleki veya teknik lise mezunu kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 45,0 iken, yükseköğretim mezunu kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 68,9 oldu.
KADIN İSTİHDAMI ERKEKLERE GÖRE DAHA AZ
Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre 2023 yılında 15 ve daha yukarı yaştaki nüfusun istihdam oranının %48,3 olduğu görüldü. Bu oran kadınlarda yüzde 31,3, erkeklerde ise yüzde 65,7 oldu.
En yüksek istihdam oranı yüzde 54,5 ile Tekirdağ, Edirne, Kırklareli bölgesinde, en düşük istihdam oranı ise yüzde 37,5 ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt bölgesinde gerçekleşti.
En yüksek kadın istihdam oranı, yüzde 38,9 ile Antalya, Isparta, Burdur bölgesinde, en düşük kadın istihdam oranı ise yüzde 19,8 ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt bölgesinde gerçekleşti.
En yüksek erkek istihdam oranı, yüzde 71,8 ile Tekirdağ, Edirne, Kırklareli bölgesinde, en düşük erkek istihdam oranı ise yüzde 56,7 ile Van, Muş, Bitlis, Hakkari bölgesinde gerçekleşti.
KADINLARIN YARI ZAMANLI ÇALIŞMA ORANI YÜZDE 16
Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre yarı zamanlı çalışanların istihdam içindeki oranının 2023 yılında yüzde10,2 olduğu görüldü. Bu oran kadınlarda yüzde 16,1, erkeklerde ise yüzde 7,3 oldu.
Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre hanesinde 3 yaşın altında çocuğu olan 25-49 yaş grubundaki bireylerin istihdam oranı, 2014 yılında yüzde 59,8 iken 2023 yılında yüzde 60,1 oldu. Bu oran cinsiyete göre incelendiğinde, 2023 yılında hanesinde 3 yaşın altında çocuğu olan 25-49 yaş grubundaki kadınların istihdam oranının yüzde 27,1, erkeklerin istihdam oranının ise yüzde 90,1 olduğu görüldü.
KADINLAR ERKEKLERE GÖRE DAHA AZ KAZANIYOR
Cinsiyetler arası ücret veya kazanç farkı, erkek ve kadın arasındaki ücret veya kazanç farkının erkek ücret veya kazancına yüzdesel oranı olarak tanımlanmaktadır. Kazanç Yapısı İstatistiklerine göre, yıllık ortalama brüt ücret-maaş ile hesaplanan gösterge için en yüksek fark yüzde 17,4 ile yükseköğretim mezunlarında, en düşük fark %13,2 ile yine ilkokul ve altı mezunlarda gerçekleşti. Yıllık ortalama brüt kazanç ile hesaplanan gösterge için ise, en yüksek fark yüzde 20,0 ile lise mezunlarında, en düşük fark ise yüzde 14,9 ile ilkokul ve altı mezunlarda gerçekleşti.
KADIN BÜYÜKELÇİ ORANI YÜZDE 29
Dışişleri Bakanlığı verilerine göre kadın büyükelçi oranı 2011 yılında yüzde 11,9 iken 2024 yılında yüzde 26,9 oldu. Erkek büyükelçi oranı ise 2011 yılında yüzde 88,1 iken 2024 yılında yüzde 73,1 oldu.
KADIN MİLLETVEKİLİ ORANI YÜZDE 19
Türkiye Büyük Millet Meclisi verilerine göre 2024 yıl sonu itibarıyla 593 milletvekili içerisinde kadın milletvekili sayısının 118, erkek milletvekili sayısının ise 475 olduğu görüldü. Meclisteki kadın milletvekili oranı 2007 yılında %9,1 iken, 2024 yılında %19,9 oldu.
PROFESÖR ORANI YÜZDE 34
Yükseköğretim İstatistiklerine göre yükseköğretimde görevli profesörler içerisindeki kadın profesör oranı 2010-2011 öğretim yılında %27,6 iken 2023-2024 öğretim yılında %34,6 oldu. Yükseköğretimde görevli doçentler içerisindeki kadın doçent oranı ise, 2010-2011 öğretim yılında %32,2 iken 2023-2024 öğretim yılında %42,1 oldu.
YÖNETİCİ KADIN ORANI YÜZDE 20
Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre üst ve orta düzey yönetici pozisyonundaki kadın oranı 2012 yılında yüzde 14,4 iken 2023 yılında yüzde 20,6 oldu.
Borsa İstanbul’da işlem gören en büyük 50 şirketin (BİST 50) yönetim kurulu üyelerine bakıldığında, 2016 yılında yüzde 12,2 olan kadın üye oranı 2024 yılında yüzde 19,4 oldu.
AR-GE PERSONELİ YÜZDE 34
Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Araştırması sonuçlarına göre, TZE cinsinden kadın Ar-Ge personel sayısı, 2023 yılında 99 bin 195 kişi ile toplam Ar-Ge personel sayısının yüzde 34,1’ini oluşturdu. Sektörler itibarıyla TZE cinsinden kadın Ar-Ge personel oranı, yükseköğretimde yüzde 47,7, kâr amacı olmayan kuruluşların da dâhil edildiği genel devlette yüzde 29,6, mali ve mali olmayan şirketlerde ise yüzde 27,8 oldu.
ORTALAMA İLK EVLENME YAŞI 25
Evlenme İstatistiklerine göre resmi olarak ilk evliliğini 2024 yılında yapmış olan kadınların ortalama ilk evlenme yaşı 25,8 iken erkeklerin ortalama ilk evlenme yaşı 28,3 oldu. Ortalama ilk evlenme yaşının en yüksek olduğu il, kadınlarda 29,1 yaş, erkeklerde 31,9 yaş ile Tunceli oldu. Ortalama ilk evlenme yaşının en düşük olduğu il ise kadınlarda 23,3 yaş ile Ağrı, erkeklerde 26,5 yaş ile Şanlıurfa oldu.
KADINLARIN EĞİTİM SEVİYESİ EŞLERİNE GÖRE DAHA YÜKSEK
ADNKS sonuçlarına göre resmi evliliklerde eşler arasındaki eğitim farkı incelendiğinde, 2023 yılında kadınların yüzde 38,7’sinin kendilerinden daha yüksek eğitimli erkeklerle evli olduğu görüldü. Eşlerinden daha yüksek eğitimli olan kadınların oranının yüzde 16,7, eğitim seviyeleri aynı olan eşlerin oranının ise yüzde 43,2 olduğu görüldü.
ÇOCUKLARIN YÜZDE 74’Ü ANNEYE VERİLİYOR
Boşanma İstatistiklerine göre 2024 yılında kesinleşen boşanma davaları sonucu çocukların velayetinin çoğunlukla anneye verildiği görüldü. Annenin velayetine verilen çocuk oranı yüzde 74,4 iken babanın velayetine verilen çocuk oranı ise %25,6 oldu.
İNTERNET KULLANAN KADINLARIN ORANI YÜZDE 85
Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması sonuçlarına göre 2024 yılında 16-74 yaş grubundaki bireylerin İnternet kullanım oranı %88,8 oldu. Bu oran kadınlarda yüzde 85,4 iken erkeklerde yüzde 92,2 oldu.
KADINLARIN YÜZDE 31’İ YOKSULLUK RİSKİNDE
Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistiklerine göre yaş gruplarına göre yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olanların oranına bakıldığında, 2024 yılında toplam nüfusun yüzde 29,3’ünün risk altında olduğu, bu oranın kadınlarda yüzde 31,5 iken erkeklerde yüzde 27,1 olduğu görüldü. Aynı oranlara 18-64 yaş grubu için bakıldığında, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında bulunan kadınların oranı yüzde 29,5, erkeklerin oranı yüzde 23,1 olarak görüldü.
KADINLARIN YÜZDE 35’İ GÜVENSİZ HİSSEDİYOR
Yaşam Memnuniyeti Araştırması sonuçlarına göre 2024 yılında, yaşadıkları çevrede gece yalnız yürürken kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı yüzde 25,7 iken bu oran kadınlarda yüzde 35,9, erkeklerde yüzde 15,2 oldu. Kadınların yüzde 47,8’i, erkeklerin ise yüzde 69,7’si yaşadıkları çevrede gece yalnız yürürken kendilerini güvende hissetti.
Evde yalnız olduklarında kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı 2024 yılında yüzde 5,8 iken bu oran kadınlarda yüzde 8,4, erkeklerde yüzde 3,1 oldu. Kadınların yüzde 78,9’u, erkeklerin ise yüzde 88,5’i evde yalnız olduklarında kendilerini güvende hissetti.